Car la traduction des aperçus est un gros travail qui est trop difficile à maintenir pour une seule personne – ce qui Olivier a fait jusqu'à récemment – nous avons décidé de faire une pause en ce qui concerne les traductions françaises, jusqu'à ce que nous avons trouvé d'autres enthousiastes qui pourraient s'en occuper au futur pour atténuer le travail. Donc, si vous maîtrisez le néerlandais ainsi que le français et vous êtes motivé pour nous aider avec les traductions, n'hésitez pas à nous contacter via info@belgianbirdalerts.be!

Na een zomerpauze zijn we weer helemaal terug met een overzicht van de meest opmerkelijke vogelwaarnemingen van de afgelopen twee maanden! Vooral juli verraste met enkele straffe soorten, terwijl augustus dan weer gekenmerkt werd door een massa aan trekvogels waar ook een reeks schaarse en zeldzame soorten bij zat.

Overzicht

Een goed overzicht bouw je rustig op, en daarom komen we er even in met een eervolle vermelding van de twee onvolwassen Parelduikers (Gavia arctica) die op de eerste dag van juli ontdekt werden op Zandput Rauw in Mol (AN). Ze bleven daar uiteindelijk de rest van de periode doodleuk ronddobberen. Het wordt nog gekker als je weet dat de enige andere Parelduiker die volgens waarnemingen.be ooit in juli en/of augustus in België gezien werd, 8 jaar geleden op exact dezelfde plek zat!

Parelduiker Gavia arctica, Mol, 3 juli 2021 (©Stan Gebruers)

Een andere zeldzaamheid die dan weer wel typisch het meest gezien wordt in de zomermaanden, is Vale Pijlstormvogel (Puffinus mauretanicus). Rond die periode trekken ze namelijk weg van de Balearen richting de Golf van Biskaje om daar te foerageren, wat altijd een aantal vogels voor onze kust verzeild doet geraken. Op 31 juli werden er 2 boven zee gezien vanaf Oostduinkerke (WV).

Zwarte Ibis (Plegadis falcinellus) volgt de trend van andere zuiderse soorten maar met mondjesmaat, het blijft namelijk een echte zeldzaamheid bij ons. De derde van dit jaar vertoefde op 30 juli een dagje in het Viersels Gebroekt (AN), en kon op best wat belangstelling rekenen!

Begin juli werden er nog een paar achtergebleven Vale Gieren (Gyps fulvus) gezien, een jonge vogel met Franse ring die op 1 juli nabij Belvaux (NA) gefotografeerd werd, een individu dat op 7 juli achtereenvolgens boven Brecht (AN), Lichtaart (AN), Mol (AN) en Lommel (LI) vloog, en een exemplaar dat op 9 juli boven Herbeumont (LX) gezien werd. Tamelijk onverwacht was de ontdekking van een Vale Gier boven Essen (AN) op 15 augustus. Gevallen van deze soort in augustus zijn op één hand te tellen!

De enige Dwergarend (Hieraaetus pennatus) deze zomer, een witte fase, werd op 15 augustus door Luc Teugels en Mieke van Houtte gezien nabij Florenville (LX). De vogel kwam van het noordoosten en vloog richting Frankrijk. Van Slangenarenden (Circaetus gallicus) kwamen er beduidend meer waarnemingen door, die we hier even op een rijtje zetten. Op het Groot Schietveld in Brecht (AN) werd de vaste Slangenarend dit jaar tot en met 7 juli waargenomen. Op 2 juli werd hij even vergezeld door een ander exemplaar dat nadien een tijdje op de Stabrechts Heide (NL) verbleef. Vervolgens werd er op 3 juli één gezien jagend boven Fagne de Malchamps (LG), op 10 juli vloog er één in noordelijke richting boven Aalter (OV), op 18 juli werd er één boven Le Fondry des Chiens te Nismes (NA) gezien, op 26 juli volgde een waarneming uit Tintigny (LX), op 7 augustus vloog er één boven de Kalmthoutse Heide (AN), op 11 augustus werd er dan weer één gezien boven Kamp Lagland (LX) nabij Chantemelle (LX), waar op 13 augustus vermoedelijk hetzelfde exemplaar teruggezien werd, en op 21 augustus ten slotte werd er nog één waargenomen boven het militair kamp van Marche-en-Famenne (NA). Zeearenden (Haliaeetus albicilla) werden gezien boven Ten Aard (AN) op 1 juli, in Bichterweerd te Rotem (LI) op 2 en 20 augustus, in het Mariahof te Bree (LI) op 21, 28 en 30 augustus, in de Kalmthoutse Heide (AN) op 24 augustus en boven het Smeetshof te Bocholt (LI) op 27 augustus.

Slangenarend Circaetus gallicus, Brecht, 3 juli 2021 (©Peter Symens)

Aan de rand van Marche-en-Famenne (NA) werd op 2 juli een mooie Grijze Wouw (Elanus caeruleus) ontdekt, die daar een vijftal minuutjes bleef jagen en toen prompt uit beeld verdween. Je hoeft niet altijd diep de natuur in te trekken om iets bijzonders tegen het lijf te lopen! Op 14 augustus vond er opnieuw een eenmanswaarneming plaats, dit keer in de Assebroekse Meersen (WV). Er passeerden naar goede gewoonte ook enkele Steppekiekendieven (Circus macrourus). Niet te veel, net genoeg om ze bijzonder te houden. Op 24 augustus trok een adult mannetje langs Yves-Gomezée (NA), op 25 augustus werd een juveniele vogel gefotografeerd nabij Ligneuville (LG) en op 31 augustus werd een jong exemplaar jagend bovenop het plateau van de Hoge Venen (LG) ontdekt.

Steppekiekendief Circus macrourus, Hoge Venen, 31 augustus 2021 (©Arnaud Heusschen)

Op 9 augustus verscheen er een opmerkelijke waarneming op de voorpagina van waarnemingen.be van een juveniele Sakervalk (Falco cherrug) die gevonden was op een sportterein aan de rand van Oostende (WV). De vogel was duidelijk verzwakt en werd binnengebracht in het vogelopvangcentrum. Hoewel er aanvankelijk niet veel ruchtbaarheid aan gegeven werd door de vreemde omstandigheden, is het toch opvallend dat deze jonge vogel geen ringen of riempjes droeg, wat atypisch zou zijn voor een ontsnapte vogel. Bij jonge, in het wild geboren Sakervalken is trouwens al vaker dispersie kort na het uitvliegen vastgesteld, in verschillende richtingen maar bijvoorbeeld ook al tot het noorden van Duitsland vanuit Hongarije in juli 1983 (zie Aquila (2012), Vol. 119, p. 118). In juli 2019 dook er ook al een juveniel op aan de Nederlands kust. Over onze vogel zullen we waarschijnlijk niet snel zekerheid krijgen over de afkomst, maar opmerkzaam blijven in de toekomst kan nooit kwaad! Een valk die voor beduidend minder conundrums zorgt, is de Roodpootvalk (Falco vespertinus). In het Groot Schietveld te Brecht (AN) werd er op 11 juli één waargenomen, maar de absolute ster was toch het onvolwassen vrouwtje dat zich van 24 juli tot maar liefst 25 augustus liet bekijken samen met een clubje Torenvalken op de vliegbasis van Bevekom (BW)!

Sakervalk Falco cherrug, Oostende, 9 augustus 2021 (©Donovan Verhelst)

Roodpootvalk Falco vespertinus, Bevekom, 21 augustus 2021 (©David Van den Schoor)

Begin juli was er nog een kleine opstoot van Kleinst Waterhoen (Zapornia pusilla) in de Bourgoyen te Gent (OV). In de avond van 7 juli vond Geert Spanoghe daar een nieuw mannetje, en de avond nadien volgde er nog een auditieve waarneming op dezelfde plek als in juni. De kans bestaat natuurlijk wel dat dit nog steeds hetzelfde exemplaar betrof als een maandje eerder.

Hoewel de grootste aantallen steltlopers ons in het voorjaar en de nazomer passeren, zijn vooral juli maar ook augustus toch wel de maanden bij uitstek waarin je de echt zeldzame steltlopers kan verwachten. Deze zomer viel zeker niet tegen met een mooie Aziatische Goudplevier (Pluvialis fulva) in zomerkleed die op 12 juli ontdekt werd door Hans Matheve in de Voorhaven van Zeebrugge (WV) en op 16 juli plots teruggevonden werd door Tom Goossens in de Zwinuitbreiding te Knokke (WV)! Ervan uitgaande dat dat dezelfde vogel betrof, natuurlijk. We kijken hier naar de 10de Aziatische Goudplevier voor België, indien aanvaard door het BRBC. Op 15 juli was het dan weer Kenny Hessel die dit keer een nearctische soort uit zijn hoed toverde, een Kleine Geelpootruiter (Tringa flavipes) in de Doelpolder (OV) dit keer. Zijn tweede self-found in dit gebied en zijn derde in de regio! Vóór 2015 nog een echte knaller met tot dan toe maar 4 gevallen, terwijl de teller nu toch al op 12 exemplaren staat.

Aziatische Goudplevier Pluvialis fulva, Zeebrugge, 12 juli 2021 (©Hans Matheve)

Kleine Geelpootruiter Tringa flavipes, Doel, 15 juli 2021 (©Kenny Hessel)

Op 25 juli deed Johan Buckens er ook nog een Grauwe Franjepoot (Phalaropus fulicarius) in overgangskleed bovenop in de Zwinuitbreiding (WV). Op 21 augustus werd er nog eens een Griel (Burhinus oedicnemus) ontdekt, dit keer niet op een akker in Midden-België maar in de IJzermonding te Nieuwpoort (WV)! Wat we iedere augustusmaand wél steevast te zien krijgen in de leemstreek, zijn natuurlijk de Morinelplevieren (Charadrius morinellus). Ze waren ook nu weer present, al bleven de aantallen enigszins laag zonder de grotere groepen van tientallen vogels die we soms over de vloer krijgen.

Morinelplevier Charadrius morinellus, Jeneffe, 24 augustus 2021 (©John Maréchal)

In de tweede helft van augustus werden er ook enkele Kleinste Jagers (Stercorarius longicaudus) op trek waargenomen, aan het prille begin van hun tocht die normaliter ergens in de zuidelijke Atlantische Oceaan eindigt. Op 18 augustus vloog er één over Rollegem-Kapelle (WV), op 22 augustus passeerden er twee langs Wenduine (WV), op 23 augustus vloog er nog één langs De Panne (WV) en diezelfde dag knalde er nog één over telpost Baaigemkouter (OV).

Een Baltische Mantelmeeuw (Larus fuscus fuscus) claimen kan je op twee manieren doen. Ofwel heb je geluk en vind je er één met een Finse kleurring, ofwel laat je er je brute kennis op los. Bij Peter Adriaens is dat natuurlijk de tweede optie, en zo vond hij er op 24 augustus eentje in Oostende (WV). Indien aanvaard zou dit nog maar de 8ste voor België zijn, al zijn ze wel een stuk minder zeldzaam dan dit cijfer doet vermoeden. Een paar mooie noordwesterstormen in augustus leverden ook nog adulte Vorkstaartmeeuwen (Xema sabini) op langs De Panne (WV) op 16 augustus en langs Nieuwpoort (WV) en De Panne op 22 augustus. Geen evidente soort om bij ons in zomerkleed te zien te krijgen!

Op 9 juli vond Hans Matheve, een paar dagen voor zijn Aziatische Goudplevier, een Dougalls Stern (Sterna dougallii) in de Voorhaven van Zeebrugge (WV), bijna exact een jaar na zijn vorige vondst op deze plek! Indien aanvaard is dit de 26ste voor België, waarvan het leeuwendeel op deze zonder vergunning ontoegankelijke plek. Eveneens opmerkelijk was de vondst van maar liefst 5 Lachsterns (Gelochelidon nilotica) boven het meer van Etalle (LX) op 5 augustus. Wouter Faveyts merkte ze daar plots op tijdens een vlinderwandeling met het gezin, toen ze laag overvlogen. Hoewel ze even halt hielden boven de plas, zetten ze algauw hun koers verder richting het zuidwesten. Het is een nieuwe soort voor de provincie Luxemburg, al passeren ze hier misschien wel elk jaar; het zou zomaar kunnen. Reuzensterns (Hydroprogne caspia) werden nog gezien in de IJzermonding te Nieuwpoort (WV) op 20 juli, in Het Zwin (WV) op 4 augustus en in De Panne (WV) op 16 augustus. Op 3 juli foerageerde er nog een Witwangstern (Chlidonias hybrida) boven de Maas nabij Neerharen (LI).

Het is weer tijd om er wat kleur in te brengen, voor we overgaan naar de kleine bruine vogeltjes (ook wel KBV in het vakjargon). Van de spectaculaire en steeds courantere Hop (Upupa epops) vond in juli en augustus een hele reeks aan waarnemingen doorheen het land plaats, met als hoofdnieuws het eerste Limburgse broedgeval sinds maar liefst 50 jaar! Ook meerdere koppels Bijeneter (Merops apiaster) zorgden hier bij ons voor nageslacht, wat vooral de laatste jaren wel binnen de verwachtingen ligt. Maar een groep van maar liefst 19 exemplaren zoals in Saint-Denis (HA) halverwege augustus, dat hadden we nog niet vaak gehad!

Bijeneter Merops apiaster, Saint-Denis, 17 augustus 2021 (©François Stocman)

Het is niet meteen een soort die je midden juli ergens in het binnenland verwacht, maar dat bleek ten onrechte toen Peter Symens op 21 juli een heuse Kortteenleeuwerik (Calandrella brachydactyla) ontdekte in het Groot Schietveld te Brecht (AN)! De vogel zat voor hem op het pad samen met een Veldleeuwerik en liet zich een paar minuten erg goed bekijken. Indien aanvaard is dit het 46ste geval voor België, waarvan slechts 8 na 2010.

De Sperwergrasmussen (Sylvia nisoria) waren niet dik gezaaid in augustus en we strandden op 3 ringvangsten en een veldwaarneming. Op 21 augustus werd de eerste van het jaar in Roeselare (WV) gevangen, op 26 augustus werd er één geringd in De Kuifeend (AN) met de dag nadien een veldwaarneming van mogelijk dezelfde vogel, en op 30 augustus volgde nog een veldwaarneming te Bellem (OV) en een ringvangst te Mal (LI). Het liedje van de Iberische Tjiftjaf (Phylloscopus ibericus) weerklonk op 2 juli voor het laatst door de bossen van Nassogne (LX). Hopelijk komt hij volgend voorjaar gewoon terug voor zijn derde jaar op rij! De eerste Struikrietzanger (Acrocephalus dumetorum) van het najaar werd op 21 augustus geringd in De Kuifeend (AN), en naast vele ringvangsten van Waterrietzanger (Acrocephalus paludicola) doorheen het land, waren er ook nog veldwaarnemingen in de Uitkerkse Polder (WV) op 6 en op 12 augustus en in Anderstad (AN) op 8 augustus.

Sperwergrasmus Sylvia nisoria, Roeselare, 21 augustus 2021 (©Thomas Vermeire)

Struikrietzanger Acrocephalus dumetorum, De Kuifeend, 21 augustus 2021 (©Maarten Mortier)

Op 10 juli werd de 5de Roodkopklauwier (Lanius senator) dit jaar door Jean-Jacques Leclercq ontdekt in Hérinnes (HA). De vogel was de dag nadien ook nog aanwezig. Het was alweer van 2004 geleden dat er nog eens zo veel Roodkopklauwieren op één jaar tijd gezien werden in België. Het zou toch wel mooi zijn als de soort dezelfde positieve trend zou aanhouden als Grauwe Klauwier, fingers crossed!

Roodkopklauwier Lanius senator, Hérinnes, 10 juli 2021 (©Birger Calis)

Er kwamen ook nog twee meldingen door van Roodmussen (Carpodacus erythrinus), een auditieve waarneming uit Herbricht (LI) op 3 juli en een visuele waarneming van een vogel in vrouwtjeskleed uit Baileux (HA) op 11 juli.

Eveneens op 11 juli werd er iets noordoostelijker, in Roly (NA), een mannetje Cirlgors (Emberiza cirlus) gefotografeerd door Claude Lemy. Toch niet de makkelijkste soort bij ons, waarbij al vaker na een melding vruchteloos door anderen gezocht werd in de hoop de vogel opnieuw te localiseren. Het is alweer het 47ste geval voor België.

Gezocht in september

We zitten nu al wat verder in de maand september, maar gelukkig is het nog niet te laat om eens een paar soorten te noemen waar we vanaf nu stilaan meer kans op gaan maken. En hoe vaker er gezocht wordt, hoe meer trefkans natuurlijk! Het wordt bijvoorbeeld echt tijd dat er nog eens een Blonde Ruiter (Calidris subruficollis) gevonden wordt. In Nederland zitten ze tot op heden al over de 100 gevallen, terwijl wij sinds 2012 al stagneren op 11 gevallen. Het Zwin, laat van je horen! De invasie van Dwergaalscholvers (Microcarbo pygmeus) die recent tot in Noord-Duitsland begon te reiken, met enkele spectaculaire groepen, zette jammer genoeg niet door tot bij ons. Maar wie weet, de kans lijkt nog steeds wel groot om misschien toch nog ergens een enkeling tegen het lijf te lopen! Maar extra spannend nieuws kwam uit Finland, waar ze een recordjaar hadden voor territoriale Blauwstaarten (Tarsiger cyanurus). Terwijl vorig jaar al een bovengemiddeld goed jaar was voor de soort daar, met 730 territoria, werden er nu maar liefst 1230 territoria geteld. Dat is dus een toename van meer dan 150%! Hoewel je ze pas echt kan beginnen verwachten vanaf eind september, kan het nu wel eens zijn dat er al eens eentje wat vroeger opduikt. Dus als je nog eens iets blauws door het bos ziet flitsen, schrijf het dan niet meteen af als een IJsvogel!

Blonde Ruiter Calidris subruficollis, Zeebrugge, 10 september 1993 (©Patrick Beirens)

Joachim Pintens