Het nieuwe jaar is weer glansrijk ingezet met enkele mooie soorten die de animo er steevast in wisten te houden tijdens deze kalmere periode. Hier krijg je ze allemaal nog eens op een rijtje gepresenteerd met de mooiste foto’s erbij. Geniet ervan!
Overzicht
De kustlijn tussen Breskens (NL) en Knokke (WV) blijkt best populair te zijn als overwinterplek bij Witbuikrotganzen (Branta bernicla hrota), want ook nu weer hangt er een stevige groep rond van maximaal 34 vogels. Voorlopig lieten ze België nog een beetje links liggen, maar Peter Watthy had toch het geluk om ze kort te treffen op het strand voor het Zwin op 25 januari. Ook de op 6 mei 2020 in Denemarken geringde vogel was hier weer van de partij voor het tweede jaar op rij. GPS-data heeft aangetoond dat deze vogel de zomer toen doorbracht op Groenland met tussenstops op Spitsbergen, in Engeland, Denemarken en dus ook onze uithoek van de Noordzee. Roodhalsganzen (Branta ruficollis) gaan we niet gauw in zulke aantallen kunnen verwachten bij ons, al zou een mooi familiegroepje zeker niet misstaan! Op 1 januari werd er een eerste kalenderjaars ontdekt in de Uitkerkse Polder (WV) die op 25 januari vergezeld werd door een adulte vogel. Zo twee bij elkaar klinkt best spannend, maar toen bleek dat de adulte vogel een kleurring droeg was de pret algauw weer gedrukt. Gelukkig bleef de ongeringde vogel van Sint-Lenaarts (AN) nog tot 18 januari aanwezig, tussen Kolganzen (Anser albifrons) zoals het hoort, en ook in de Bazelse Polder (OV) verbleef er kort eentje tussen 3 en 5 januari. Deze vogel werd op 6 januari ook gezien in de Heindonkpolder (AN).
Witbuikrotgans Branta bernicla hrota, Knokke, 25 januari 2022 (©Peter Watthy)
Roodhalsgans Branta ruficollis, Uitkerke, 27 januari 2022 (©Julien Hainaut)
Misschien wel dé zeldzaamheid van de maand (of misschien juist helemaal niet) dook op 15 januari op in de ondergelopen weilanden van het Schulensbroek (LI), namelijk een mannetje Bronskopeend (Mareca falcata) ontdekt door Jan Severeyns. Op foto’s kon nadien vastgesteld worden dat de vleugels zonder duidelijke beschadigingen zijn en beide poten ongeringd. De vogel bleek ook mobiel genoeg, want na een kort verblijf van 6 dagen in het gebied dook hij weer op in het Zwart Water te Kasterlee (AN) op 24 januari. Tenminste, als dit effectief dezelfde vogel betrof, waar het onder begeleiding van kleedkenmerken alleszins wel op lijkt. Belangrijke ingrediënten die in het voordeel spreken van de believers, maar hiermee is de kous nog niet af. Want hoewel het in theorie vrijwel zeker is dat deze soort op eigen houtje West-Europa kan bereiken, is dat nog nooit ontegensprekelijk aangetoond. Bovendien is het een populaire soort in waterwildcollecties, en die willen af en toe wel eens ontsnappen. We zouden dus graag juichen dat dit het eerste aanvaardbare geval voor België zou gaan worden van een heuse knaller op WP-niveau, maar dat is helaas nog een beetje voorbarig. Hoe bewijs je dan dat zo’n soort in wilde staat tot bij ons geraakt, vraag je je ongetwijfeld af? Bij Siberische Taling (Sibirionetta formosa) kon dankzij isotopenanalyse al twee keer aangetoond worden dat een in Europa verzamelde vogel effectief uit Siberië afkomstig was. Dat betekent echter nog geen vrijgeleide voor aanvaarding door het BRBC, want het blijft bij ieder nieuw geval natuurlijk essentieel om het ontbreken van een kwekersring vast te stellen. En juist datgene is jammer genoeg niet gelukt bij de vogel die van 24 tot en met 29 januari aanwezig was in het Turnhouts Vennengebied (AN), ontdekt door Louis Raats.
Bronskopeend Mareca falcata, Kasterlee, 24 januari 2022 (©Paul Pugh)
Siberische Taling Sibirionetta formosa, Turnhout, 29 januari 2022 (©Félix Ansseau)
Dankzij de influx van Zwarte Ibissen (Plegadis falcinellus) die zich al sinds december manifesteert in Noordwest-Europa, konden we ook deze maand nog volop genieten van deze zomers aandoende soort. In Stuivekenskerke (WV) konden tot en met 2 januari de 3 vogels bij elkaar waargenomen worden in een entourage van Koereigers (Bubulcus ibis). De weken nadien bleef er nog een enkeling over die op 16 januari plots opnieuw door een tweede exemplaar vergezeld werd. Op 28 januari werden er twee langsvliegend boven Avelgem (WV) gezien, die op 29 januari pleisterdend teruggevonden werden langs de Schelde bij Ruien (OV).
Zwarte Ibis Plegadis falcinellus, Stuivekenskerke, 27 januari 2022 (©Joris Vandenhaute & Isabelle Carette)
De Grijze Wouw (Elanus caeruleus) van het militair domein van Houthalen-Helchteren (LI) liet zich daar doorheen de volledige januarimaand nog naar hartenlust bekijken, en dat in hartje wolvengebied! Zo gebeurde het zelfs dat een alerte fotograaf tijdens het wachten op de wouw plots oog in oog kwam te staan met een parmantige wolf die zich maar liefst 8 minuten lang prachtig liet bekijken. Van een bijvangst gesproken! Ook in Naninne (NA) werd er op 17 januari een Grijze Wouw waargenomen, ver weg van vierpotige toppredatoren, maar daarom zeker niet minder leuk! In het glooiende landschap van het komisch genaamde Jandrain-Jandrenouille (BW) bleef de adulte Ruigpootbuizerd (Buteo lagopus) de hele maand trouw aan zijn vaste winterstek en liet zich daar bij wijlen erg mooi bekijken.
Grijze Wouw Elanus caeruleus, Houthalen-Helchteren, 29 januari 2022 (©Kris De Rouck)
Ruigpootbuizerd Buteo lagopus, Jandrain-Jandrenouille, 9 januari 2022 (©Victor Claes)
Dat de Ross’ Meeuw (Rhodostethia rosea) van Nieuwpoort (WV) nu al anderhalve maand hardnekkig blijft rondhangen rond de staketsels, moet zowat het ultieme droomscenario zijn voor iedereen die al jaren hoopte om deze soort ooit eens bij ons te zien te krijgen. Daarenboven is deze vogel allesbehalve mensenschuw en trekt hij zich niets aan van de talloze bewonderaars die soms vol verbazing op enkele meters afstand van het meeuwtje staan. Met de dag wordt deze vogel legendarischer, en hij zal waarschijnlijk nog lang in het collectief geheugen blijven nazinderen. Zeker met beelden zoals het onderstaande, ongetwijfeld bij de besten die ooit van deze soort in dit kleed gemaakt werden! Een stuk verder het binnenland in, bleef Ringsnavelmeeuw (Larus delawarensis) Kajzerka hondstrouw aan de weilanden rond het spaarbekken van Eeckhoven (AN) en was daar vaak uitzonderlijk mooi te bekijken. We zouden ons bijna vereerd durven noemen dat deze dame – die ergens rond de milenniumwisseling uit het ei gekropen is aan de andere kant van de Atlantische Oceaan en sinds 2005 in Europa rondhangt – nu al een goeie maand juist dat specifieke lapje weilanden tussen Rumst en Duffel heeft uitgekozen om de winter door te brengen. Verder kregen we ook hoog bezoek van een juveniele Kleine Burgemeester (Larus glaucoides) die langs de voorhaven van Zeebrugge vloog op 17 januari, en een subadulte Grote Burgemeester (Larus hyperboreus) die op 22 januari in de IJzermonding te Nieuwpoort (WV) gevonden werd. Het betreft hier meer dan waarschijnlijk de vogel die al een paar jaar in Vlissingen (NL) rondhangt.
Ross' Meeuw Rhodostethia rosea, Nieuwpoort, 22 januari 2022 (©Filip De Ruwe)
Ringsnavelmeeuw Larus delawarensis, Rumst, 15 januari 2022 (©Paul Pugh)
Kleine Burgemeester Larus glaucoides, Zeebrugge, 17 januari 2022 (©Tom Goossens)
Grote Burgemeester Larus hyperboreus, Nieuwpoort, 22 januari 2022 (©Romain Dumont de Chassart)
Hoewel het één van de moeilijkste soorten blijft om te zien te krijgen op zee, was er nu toch weer een waarneming van een Papegaaiduiker (Fratercula arctica). Op 29 januari werd er namelijk eentje gezien vanaf De Panne, langsvliegend richting zuidwest en zich daarbij zelfs kort neerzettend op zee. Gelukkig nog eens een levend exemplaar dus, want er blijven er veel aanspoelen ten noorden van ons. Tot dusver lijkt ondervoeding een belangrijke factor voor de massale sterfte (bron: NIOZ).
We gaan van slecht nieuws meteen over naar goed nieuws, want de winter is vrij zacht en dat betekent dus dat de Siberische zangvogeltjes die afgelopen najaar helemaal tot bij ons gevlogen zijn, nu ook meer kans maken om de winter door te komen. De uitblinker van de maand was ongetwijfeld de 16de Humes Bladkoning (Phylloscopus humei) voor België die op 18 januari in een tuin middenin de woonwijk van Aartselaar (AN) ontdekt werd door Wim Van Nunen. De vogel bleek genoeg te hebben aan een paar naaldbomen, loofbomen en wat ondergroei om de rest van de maand in door te brengen. En als klap op de vuurpijl werd daar op 21 januari nog een Siberische Tjiftjaf (Phylloscopus collybita tristis) bij ontdekt ook! De Siberische Tjiftjaf van de Kalmthoutse Heide (AN) werd daar op 10 januari voor het laatst gezien, en op 6 januari werd er ook nog eentje gezien in Zandvliet (AN). We kregen ook te horen dat er in regio Oost-Brabant een Pallas’ Boszanger (Phylloscopus proregulus) op privédomein gemeld was, leuk om te weten! De Grote Pieper (Anthus richardi) die in december ook al in Veurne (WV) gezien was, bleek daar alleszins op 17 januari nog steeds aanwezig. Op 21 januari werd er nog eentje gemeld uit Meerdonk (OV).
Humes Bladkoning Phylloscopus humei, Aartselaar, 24 januari 2022 (©Vincent Legrand)
Siberische Tjiftjaf Phylloscopus collybita tristis, Aartselaar, 21 januari 2022 (©Vincent Legrand)
De enige waarneming van een Pestvogel (Bombycilla garrulus) werd op 18 januari gedaan in Theux (LX), een overvliegende vogel die opgemerkt werd dankzij de typische roep. Verder bleef de Bonte Kraai (Corvus cornix) van het Zwin (WV) de hele maand rondhangen in de ruime omgeving, en werd hij nu ook vaker aan de Nederlandse kant gezien. Op 9 januari ontdekte Christian Lange een Bonte Kraai in Polleur (LG) tussen de Zwarte Kraaien (Corvus corone), Roeken (Corvus frugilegus) en Kauwen (Coloeus monedula). Een bijzonder zicht!
Bonte Kraai Corvus cornix, Knokke, 3 januari 2022 (©Wim Trio)
Gezocht in februari
In januari hebben we dus al enkele fijne uitschieters gehad, en in februari mag daar gerust nog eentje bijkomen! Wie al eens over zee kijkt, zal ongetwijfeld groepjes zee-eenden heen en weer zien vliegen op wisselende afstand uit de kust. Tuur dan zeker eens extra goed met je beste oog door de telescoop, want met een serieuze portie geluk kan je zomaar de kleurrijke snavel en witte nek van een mannetje Brilzee-eend (Melanitta perspicillata) ontwaren! En als ze echt dichtbij genoeg zitten, kan je er misschien zelfs een vrouwtje uithalen. Let daarbij op het koppatroon als dat van een vrouwtje Grote Zee-eend (Melanitta fusca), maar dan zonder de witte armpennen. En als je helemaal niet warm wordt van verre kwakers, dan kan je natuurlijk reikhalzend uitkijken naar een Sneeuwuil (Bubo scandiacus). Want dat is ondertussen echt wel al lang geleden! Gericht op zoek gaan naar deze soort is natuurlijk onmogelijk, maar alert witte brokken blijven checken overal in het landschap moet ooit toch wel eens gaan opleveren, zouden we denken!
Sneeuwuil Bubo scandiacus, Zeebrugge, 23 december 2013 (©Filip De Ruwe)
Joachim Pintens
