November zit altijd wat tussen twee seizoenen in: het najaar loopt ten einde, en de winter staat voor de deur. Geregeld levert dat nog leuke dwaalgasten op, terwijl ondertussen de wintergasten verder binnenstromen. Ook invasies van sommige soorten worden vaak zichtbaar in november, en najaarsstormen leveren vaak nog leuke zeevogels op. Een boeiende maand dus, lees hieronder verder om te zien wat dat dit jaar opleverde!

Overzicht

Op 15 november vloog een eerstejaars Roodhalsgans in een groep Rotganzen langs verschillende telposten aan de kust. In de tweede helft van de maand werden er hier en daar nog gezien, waaronder verschillende met een kwekersring, het blijft dus lastig om te weten wat nu een ‘goeie’ is… Nadat de twee Ross' ganzen even van de radar verdwenen eind oktober, doken ze op 1 november weer op. Doorheen de maand werden ze vervolgens bijna dagelijks gezien in de polders tussen Bredene en Zeebrugge (WV). Dwergganzen werden gezien tussen Canadese ganzen in de Vallée de la Gueule (LG) en bij Paal (LI), allebei niet bepaald ganzenhotspots... De grootste groep Wilde zwanen bestond uit vier vogels, en was te vinden bij Kasterlee (AN). De Amerikaanse wintertaling van Haut-Geer werd daar nog t.e.m. de 16e gezien. Krooneenden werden op 13 locaties waargenomen, de grootste groep telde zeven stuks en zat bij Sint-Agatha-Rode (VB). Er waren enkele waarnemingen van (mogelijk) ongeringde Witoogeenden, maar ook minstens één met een kwekersring, ook voor deze soort is het vaak lastig om te weten of die nu echt wild is. Een IJseend vloog op 3 november langs Oostende, de enige van de maand. Er waren in het begin van de maand nog verschillende waarnemingen van Vale gierzwaluwen, die echter niet allemaal konden worden gefotografeerd.

Vale gierzwaluw Apus pallidus, Zeebrugge, 1 november 2023 (Filip De Ruwe)

Kraanvogels kwamen laat door dit jaar, maar op 17 november konden dan toch 10.000en vogels gezien en gehoord worden. Ze waren deze keer ook niet beperkt tot de oostelijke uithoeken van het land, maar ook centraal en zelfs vrij westelijk werden groepen waargenomen. Wanneer duikt er eens een Canadese kraanvogel op een foto van een groep Kraanvogels op? Behalve de twee ‘vaste’ Roodhalsfuten werd deze soort ook nog op vijf andere plekken gezien. Van Kuifduiker werden dan weer vier exemplaren gemeld. Een hele late Morinelplevier vloog op 11 november over Oudenburg. Langs de kust werden enkele langsvliegende Rosse franjepoten waargenomen, van 8 t.e.m. 11 november pleisterde er één bij Haut-Geer (LG). Nog op zes data werden Vorkstaartmeeuwen gezien, best leuk zo laat op het jaar!

Vorkstaartmeeuw Xema sabini, Nieuwpoort, 15 november 2023 (Filip De Ruwe)

Ook Middelste jagers waren nog volop van de partij, met vooral op 24 november mooie aantallen. Die dag werden ook nog enkele Kleinste jagers gemeld. Het was al enkele jaren geleden dat er nog meerdere Kleine alken werden waargenomen, in totaal ging het om een tiental exemplaren. Er werden ook zeven langsvliegende Papegaaiduikers geteld, waaronder een groepje van vier langs Nieuwpoort. Op 11 november werd er een pleisterende vogel in Nieuwpoort waargenomen en op 30 november werd een verzwakt exemplaar gevonden in een veld in Wemmel (VB).

Papegaaiduiker Fratercula arctica, Nieuwpoort, 11 november 2023 (Peter Vandeputte)

Er werden langs de kust verschillende Parelduikers gezien, een pleisterend exemplaar op de Spuikom van Oostende (WV) trok wel wat bekijks. In het binnenland werd er één exemplaar gezien bij Zandvliet (AN). Ook voor IJsduiker was het een heel goede maand, met verschillende langstrekkers, maar ook een aantal pleisteraars. Zo werden er op de Spuikom van Oostende (WV) tot vijf exemplaren samen gezien, wellicht het hoogste aantal dat in België ooit op één plaats werd gezien? Ook in het binnenland werd de soort waargenomen op maar liefst zes plaatsen, met zelfs drie exemplaren op de Barrages de l’Eau d’Heure (HA). Novemberstormen leveren regelmatig Stormvogeltjes op, en dat was nu niet anders. Er waren waarnemingen op 2 november langs Koksijde, op 3 november langs Wenduine en De Panne, en op 5 november langs De Panne.

Stormvogeltje Hydrobates pelagicus, Koksijde, 2 november 2023 (Romain Dumont de Chassart)

Ook Vale stormvogeltjes werden nog waargenomen, met zelfs een verzwakt exemplaar in Torhout op 3 november. Op vier data werden ook nog Grauwe pijlstormvogels gezien, het hoogste dagmaximum bedroeg vier stuks. Net zoals de afgelopen maanden werden ook nu Dwergaalscholvers gezien, een eerste vogel (een eerstejaars) werd op 5 en 6 november gezien bij Houyet (NA) (Gaithier Deschamps), bij Mol (AN) dook op dezelfde locaties als vorige winter op 15 november opnieuw een (de?) vogel op (Warre Smets). Kuifaalscholvers werden enkel aan de kust gezien, in Oostende bleven de twee vogels van de Spuikom nog een groot deel van de maand aanwezig. Ook de Zwarte ibis van Kieldrecht (OV) was nog de hele maand te zien, bij Stokkem (LI) werd op 28 november nog een vogel waargenomen. Er waren nog twee waarnemingen van Purperreiger deze maand. Grijze wouw kan natuurlijk niet ontbreken, er werden er gezien op 2 november bij Elsenborn (LG), en op 19 november bij Erps-Kwerps (VB). Vanaf 3 november tot al zeker het einde van de maand pleisterde een Hop bij Balgerhoeke (OV), op 19 november werd er ook één gezien bij Heverlee (VB). Pestvogels druppelden doorheen de maand binnen, er waren 16 waarnemingen van een 25-tal vogels, de grootste groep bestond uit zes exemplaren. Benieuwd wat de komende weken brengen, in het Verenigd Koninkrijk werden al 1000-en vogels gezien, met vaak grote groepen. Buidelmezen werden uit een 10-tal gebieden gemeld, meer dan vier samen werden er niet gezien. Van Kuifleeuwerik was er een (onbevestigde) waarneming uit Oostende, de overige waarnemingen kwamen allemaal van de westkust. Op 29 november ontdekte Johan Buckens een Humes bladkoning in de Sashul bij Heist (WV). Ook ‘gewone’ Bladkoningen werden nog hier en daar gemeld. Op 29 november zaten er ook twee Pallas' boszangers in de Sashul bij Heist (WV), en was er een ringvangst in Zichem (VB).

Pallas' boszanger Phylloscopus proregulus, Heist, 29 november 2023 (Johan Buckens)

Alsof we er nog niet genoeg hadden gehad dit najaar, ontdekte Lowie Lams op 16 november nog een nieuwe Raddes boszanger in Zeebrugge (WV), ook de volgende dag was deze nog aanwezig.

Raddes boszanger Phylloscopus schwarzi, Heist, 17 november 2023 (Filip De Ruwe)

In en rond de Sashul (WV) werd ook op verschillende dagen een Bruine boszanger waargenomen. Vanaf 11 november werd in de Gavers bij Harelbeke (WV) mogelijk de Zwartkoprietzanger opnieuw gehoord, zichtwaarnemingen blijven echter voorlopig uit. Wie de soort graag op zijn decemberlijst wil, of binnen een maand op de jaarlijst van 2024 kan dus misschien maar beter eens een paar uur in de kijkhut daar gaan postvatten. Graszangers werden in 21 km-hokken waargenomen, afwachten wat voor een winter het wordt voor deze soort. In Zillebeke (WV) werd op 11 november een Blauwstaart waargenomen (Tom Derutter), ondanks zoekpogingen kon deze vogel niet worden teruggevonden. De Aziatische roodborsttapuit van Oudenburg had het daar duidelijk naar de zin, en bleef nog de hele maand aanwezig. Er werden 12 Grote piepers gemeld. Verrassend was de ringvangst van een Roodmus bij Pepingen (VB) op 1 november. Solitaire Fraters werden waargenomen op 12 november bij Zandvliet (AN), en op 26 en 30 november in het Zwin bij Knokke (WV).

Frater Linaria flavirostris, Knokke, 2 december 2023 (Julien Hainaut)

Verspreid over de kust werden kleine groepjes Sneeuwgorzen waargenomen, bij Zandvliet (AN) vloog er één over de telpost op 11 november. Een Dwerggors werd op 12 november geringd bij Ruiselede (WV).

Een welgemeende dank uiteraard aan alle waarnemers, én aan de fotografen voor het gebruik van hun foto's!

Gezocht in december

Nu de winter in het land is (het sneeuwt terwijl ik dit schrijf!), kunnen we uitkijken naar een andere reeks soorten dan de afgelopen maanden. Winter is natuurlijk eenden- en ganzentijd, een Kleine topper is alweer negen jaar geleden, hoog tijd voor een nieuw exemplaar! Andere watervogels zijn natuurlijk ook mogelijk, waarom niet nog eens een Dikbekfuut of Brilzee-eend? De eerste Pacifische parelduiker of één van die andere zeldzame zee-eenden laten ook nog op zich wachten, maar zijn perfect mogelijk. Meeuwen krijgen ’s winters doorgaans ook wat meer aandacht, en nu Ross' meeuw ‘binnen’ is, is het wachten op die andere heilige graal uit het noorden, Ivoormeeuw. Wie het niet heeft voor koukleumen terwijl je een waterplas afkijkt, kan ook op zoek gaan naar zangvogels. Boszangers worden geregeld ’s winters gevonden, een stadspark kan daarbij al genoeg zijn. Met alle Amerikaanse zangvogels die afgelopen najaar in Europa opdoken, is het niet ondenkbaar dat er ergens ééntje probeert te overwinteren, je voederplaats afkijken kan misschien een Baltimoretroepiaal opleveren? Of anders misschien een leuke gors, zoals een Maskergors? Ook in de winter zijn er genoeg leuke soorten te vinden, wie vindt er nog één knaller om dit schitterende jaar in stijl af te sluiten?