In april arriveren onze broedvogels en masse uit hun overwinteringsgebieden, en tegelijk passeren nog eens miljoenen vogels ons land richting hun broedgebieden in het noorden. Voluit genieten is dat! Sommige vogels wijken wat af van hun gebruikelijke route, vliegen iets te ver door of slaan een compleet tegengestelde richting in. Anderen zijn dan weer gewoonweg schaars. We moeten toegeven dat we een zwak hebben voor die bijzonderheden, en we zijn beslist niet alleen!

Overzicht

Het wordt weer wat kalmer op het ganzen- en eendenfront nu de winter ver achter ons ligt en de meeste ons reeds verlaten hebben richting het hoge(re) noorden. Toch blijft april nog een goeie maand voor zeldzame eenden, getuige de Amerikaanse Wintertaling (Anas carolinensis) die tot en met 17 april in de Zwaanhoek te Oudenburg (WV) verbleef en de Siberische Taling (Sibirionetta formosa) die een dag later voor het laatst gezien werd in het Turnhouts Vennengebied te Merksplas (AN).

Zwarte Ibis (Plegadis falcinellus) begint zo’n beetje een vaste waarde te worden in de overzichten, waardoor het natuurlijk steeds moeilijker wordt om er nog nieuwe dingen over te schrijven. De vogel van het Groot Broek te Elversele (OV) bleef daar in ieder geval nog rondhangen tot 18 april en werd op 26 april teruggevonden in het Molsbroek te Lokeren (OV), waar hij vorige maand ook al gesignaleerd was. In Stuivekenskerke (WV) werd de enige overblijvende Zwarte Ibis voor het laatst gezien op 22 april. Enige vernieuwing kwam in de vorm van een mooie adulte vogel in zomerkleed die op 19 april boven Ploegsteert (HA) gefotografeerd werd.

Zwarte Ibis Plegadis falcinellus, Elversele, 10 maart 2022 (©Joris Everaert)

De zeldzaamheid van de maand was er jammer genoeg eentje die slechts door één gelukkige waarnemer gezien is. Het was Damien Grégoire die op 7 april een heuse Kleine Torenvalk (Falco naumanni) in beeld kreeg tijdens een trektelling in Lustin (NA). Naarmate de vogel naderde zag hij steeds duidelijker dat het niet alleen om deze knaller van een soort ging, maar dat het ook nog eens een adult mannetje betrof! De valk passeerde Damien op ooghoogte en verdween even snel als hij gekomen was richting het noordoosten. Daar sta je dan! Indien aanvaard zou dit pas het derde geval voor België zijn. Eveneens een zuiderse soort die een paar decennia geleden minstens even zeldzaam was, is Grijze Wouw (Elanus caeruleus). Daar zijn er afgelopen maand maar liefst 3 verschillende van gemeld, eentje in Wingene (WV) op 4 april, in de Kalkense Meersen (OV) op 13 april en in Zwartemolenhoek (WV) op 21 april. De Steppekiekendieven (Circus macrourus) zijn ook best goed doorgekomen, met 11 verschillende exemplaren die op doortrek werden waargenomen. Opnieuw een aantal dat in de vorige eeuw vrijwel ondenkbaar was.

Steppekiekendief Circus macrourus, Uitkerke, 12 april 2022 (©Bernard Prouvost)

Op vlak van steltlopers was april ook zeker niet verkeerd, met als uitschieter een mooie Terekruiter (Xenus cinereus) die op 28 april door Jaap Kolijn aan de Nederlandse kant van de Zwinuitbreiding ontdekt werd. Niet veel later vervloog de vogel richting de Belgische zijde en voegde zich daar bij een honderdtal Bontbekplevieren (Charadrius hiaticula). Ook op 29 april was de vogel daar nog aanwezig tussen de vele honderden steltlopers in dit topgebied. Het is het 25ste geval voor België. Eén van onze vroegste Gestreepte Strandlopers (Calidris melanotos) ooit geregistreerd was aanwezig in de Grote Wal te Hamme (OV) van 12 tot 14 april. Een mooie aanwinst voor het soortenlijstje van dit recent ontwikkelde gebied, en ongetwijfeld ook niet de laatste! In Putten Weiden te Kieldrecht (OV) was er dan weer een mooie Poelruiter (Tringa stagnatilis) aanwezig van 18 tot 25 april, de enige deze maand. Ook de immer charmante Morinelplevieren (Charadrius morinellus) zijn weer terug, uitgedost in hun vlekkeloze zomerpakken klaar om de toendra te veroveren! Op 23 april werden er 4 langs De Haan (WV) en in totaal 6 langs Zeebrugge (WV) trekkend gezien, op 24 april zaten er 4 in Hargimont (LX) en op 28 april zat een mooie groep van maar liefst 12 exemplaren op de Wezelse Heide (AN).

Terekruiter Xenus cinereus, Knokke, 28 april 2022 (©Ad Hamers)

Gestreepte Strandloper Calidris melanotos, Hamme, 13 april 2022 (©Tibbout Van de Walle)

Poelruiter Tringa stagnatilis, Kieldrecht, 23 april 2022 (©Eric Van Hul)

Morinelplevier Charadrius morinellus, Hargimont, 24 april 2022 (©Alain De Broyer)

De Lachsterns (Gelochelidon nilotica) zijn er vroeg bij dit jaar, met maar liefst twee verschillende exemplaren die op 23 april langs Zeebrugge (WV) migreerden. Het zijn de 5de en 6de vroegste gevallen ooit aanvaard in ons land, met als uiterste datum 21 april in 2006. Er kwamen ook heel wat meldingen van Reuzensterns (Hydroprogne caspia) afgelopen maand, van maar liefst 32 verschillende exemplaren! Het merendeel werd migrerend langs de kust waargenomen. Ook de Witwangsterns (Chlidonias hybrida) waren er vroeg bij met een eerste exemplaar in Het Vinne te Zoutleeuw (VB) op 8 en 9 april, vervolgens eentje in het Schulensbroek (LI) op 9 en 10 april, één op AWW5 te Eeckhoven (AN) op 23 en 25 april en tot slot 2 vogels op de vijvers van Oud-Heverlee (VB) van 27 tot 29 april.

Lachstern Gelochelidon nilotica, Zeebrugge, 23 april 2022 (©Thibaud Vandaudenard)

Reuzenstern Hydroprogne caspia, Zeebrugge, 23 april 2022 (©Joachim Pintens)

Witwangstern Chlidonias hybrida, Schulen, 10 april 2022 (©Jack Thora)

Het begint een vaste waarde te worden op dagen met goeie zwaluwtrek langs de kust, en dit jaar lijkt met voorsprong het beste jaar ooit te worden voor Roodstuitzwaluw (Cecropis daurica). Het record staat voorlopig nog op 10 verschillende exemplaren in 2019, maar dit jaar zitten we al aan 7! En de beste maand moet eigenlijk nog komen. Tot nu toe werden er enkel nog maar langstrekkende individuen waargenomen. Zo vloog er op 12 april de eerste langs Het Zwin (WV), dan passeerden er twee keer één langs trektelpost De Fonteintjes (WV) op 17 april, gevolgd door nog een exemplaar op 18 april en nogmaals twee verschillende op 23 april, met tot slot nog een vogel die op 28 april langs Blankenberge (WV) vloog.

Roodstuitzwaluw Cecropis daurica, Zeebrugge, 23 april 2022 (©Joachim Pintens)

Bart De Keersmaecker ontdekte in de avond van 29 april een Iberische Tjiftjaf (Phylloscopus ibericus) in Out-Smetlede (OV). Hij hoorde de vogel meermaals zingen dieper vanuit het bos dat jammer genoeg niet vrij toegankelijk is. Er zijn geen geluidsopnames, maar met een creatieve beschrijving lukt het misschien nog om de vogel als 25ste geval voor België aanvaard te krijgen. Een gelijkaardige situatie in Zeebrugge (WV), waar Hans Matheve op 19 april een vrouwtje baardgrasmus ontdekte, zeer waarschijnlijk een Balkanbaardgrasmus (Curruca cantillans). De vogel liet zich daar soms zeer mooi bekijken, in een onnozel haagje aan een parking, en werd zelfs enkele keren roepend waargenomen. Daar zijn echter geen opnames van, wat geen overbodige luxe is om de determinatie te bevestigen. Gelukkig zijn er beeldvullende foto’s die hopelijk voldoende zijn voor aanvaarding! Tot dusver zijn er 9 gevallen van Balkanbaardgrasmus in België gedocumenteerd. Een leuke verrassing was nog een late Bladkoning (Phylloscopus inornatus) in Kortrijk (WV) op 30 april!

Balkanbaardgrasmus Curruca cantillans, Zeebrugge, 19 april 2022 (©Hans Matheve)

Er kwamen in april onverwacht nogal wat meldingen van Bonte Kraaien (Corvus cornix) door, al zit de kans er wel in dat het hier en daar om eenzelfde exemplaar ging. Hoe dan ook, op 4 april werd er nog eens één in Het Zwin (WV) gezien, vervolgens op 17 april één in de Voorhaven van Zeebrugge (WV), op 23 april hing er één rond bij trektelpost De Fonteintjes (WV), op 24 april werd een vogel gemeld in Oostduinkerke (WV) en op 27 april werd er opnieuw één waargenomen in Het Zwin (WV).

Bonte Kraai Corvus cornix, Zeebrugge, 23 april 2022 (©Joachim Pintens)

De gorzen waren goed vertegenwoordigd deze maand, het leek wel najaar! Het begon met de Bosgors (Emberiza rustica) die eind maart ontdekt was in een tuin in Herselt (AN) en daar op 3 april voor het laatst gezien was. Het 20ste geval voor België. Op 6 april vervolgens werd een Grijze Gors (Emberiza cia) ontdekt in Wanlin (LX) door Marc Paquay. Een bizar onbereikbare soort bij ons, die echter tot vlak tegen de grens in het buitenland broedt en zich ongetwijfeld ieder jaar in lage aantallen in België ophoudt. Indien aanvaard is dit het 53ste geval voor ons land. Kenny Hessel haalde op 19 april uit in Doel (OV) waar hij onverwacht een vrouwtje Cirlgors (Emberiza cirlus) deed opvliegen voor zijn voeten waarna de vogel zich op een luttele 5m afstand neerzette op een weidepaaltje. Geen tijd voor een foto echter, want de vogel vloog al snel ver weg en werd nadien niet meer teruggezien. Nietteminst een mooie vondst en indien aanvaard het 48ste geval sinds de soort beoordeeld wordt door het committee. Wat echter nog het meest opmerkelijk was, waren de verschillende Dwerggorzen (Emberiza pusilla) die in april ontdekt werden. Het waren er maar liefst 7! Van 6 tot 12 april zat er een mannetje in de Hoge Moere te Houtave (WV) die ook kort zingend waargenomen was. Op 13 april vervolgens werd er eentje ontdekt bij de telpost van Averbode Bos en Heide (VB). Op 14 april werd er een zingende Dwerggors gevonden in Oudenburg (WV) die niet veel later vergezeld werd door een tweede exemplaar! Ook op 15 april waren ze daar nog met twee te zien, de dagen nadien werd enkel het zingende mannetje daar nog waargenomen tot 23 april. Tussendoor werd er in Doel (OV) nog een nieuw exemplaar ontdekt op 16 april, en op 18 april werden er ook in Kruishoutem (OV) 2 Dwerggorzen bij elkaar gevonden, met opnieuw een luidkeels zingend mannetje! Op 26 april werden ze daar voor het laatst gezien. Zo’n opstoot in het voorjaar van deze soort is nog niet eerder vastgesteld, en we klagen er zeker niet om!

Bosgors Emberiza rustica, Herselt, 2 april 2022 (©Bjarne Verhaeghe)

Dwerggors Emberiza pusilla, Oudenburg, 15 april 2022 (©Johan Buckens)

Dwerggors Emberiza pusilla, Oudenburg, 15 april 2022 (©Hans Matheve)

Gezocht in mei

De hoogdagen voor zeldzaamheden zijn aangebroken, there’s no holding back! Van die typische zeldzaamheden om in mei te vinden zijn bijvoorbeeld Citroenkwikstaart (Motacilla citreola) of Poelsnip (Gallinago media). Ze zitten er sowieso, maar ze moeten gewoon gevonden worden! Al is dat natuurlijk met de meeste zeldzaamheden zo. Hoe dan ook, het kan nog wel een trapje hoger. Zo zou een mooi tweede kalenderjaars mannetje Withalsvliegenvanger (Ficedula albicollis) ongetwijfeld voor heel wat opschudding zorgen. Tegen een Balkanvliegenvanger (Ficedula semitorquata) zeggen we natuurlijk ook geen nee! Of wat dacht je van een Steltstrandloper (Calidris himantopus), een volledig nieuwe soort voor België? Het kan allemaal. Grijp je verrekijker, trek erop uit en als je iets zeldzaams vindt, vergeet dan zeker niet het nieuws meteen te delen via Belgian Bird Alerts!

Steltstrandloper Calidris himantopus, Borculo (NL), 16 mei 2016 (©Karel Mauer)