Wanneer je als ringer gedurende je volledige carrière één megasoort uit de netten mag halen, kan je al van een serieuze portie geluk spreken. Slaag je erin om twee van die knallers te ringen in je leven, tjsa, dan kan het niet meer op. Joris Elst ving op anderhalf uurtje tijd een Roodkeelnachtegaal (Calliope calliope) en een Witkeelgors (Zonotrichia albicollis) in het Zwin Natuur Park, voor beide soorten slechts de tweede waarneming voor België! Hieronder lees je zijn verhaal.
In het vogelringstation van het Zwin Natuur Park in Knokke-Heist worden dit najaar elke dag vogels geringd, intussen al ruim 7000 exemplaren sinds 1 augustus. Er wordt door een heel team ringers afwisselend geringd en vanaf 10 oktober was het opnieuw aan mij. De eerste dagen van mijn ringperiode waren zeer rustig, maar de weersvoorspellingen deden beter vermoeden vanaf dinsdag of woensdag; ik keek er met veel goesting naar uit. Met amper 65 geringde vogels was maandag 12 oktober niet bepaald een memorabele dag als het op aantallen aankomt. Kwantiteit zegt echter niet alles.
Deel 1: Roodkeelnachtegaal
De dag was rustig begonnen op het ringstation. Om 9u20 meldde ik nog aan Wouter Faveyts dat het ‘zwak’ was, met 2 Cetti’s Zangers als lichtpuntje. Toen ik om iets voor 10uur een Zwartkop uit een net aan het halen was, sprong een vogeltje een kleine 10 meter verder me in het oog. Een beetje te groot voor een Roodborst, zeker geen Zwartkop. Toen ik dichter kwam zag ik er eerder een Nachtegaal in, nogal laat voor 12 oktober maar je weet nooit. Ik pakte de vogel vast en toen ik zijn - of beter gezegd haar - kopje zag, wist ik direct dat ik een Roodkeelnachtegaal vast had!
Roodkeelnachtegaal Calliope calliope, Zwin Natuur Park, Knokke, 12 oktober 2020 (©Wouter Faveyts)
De tot dan toe rustige ochtend veranderde in a heartbeat... Onmiddellijk probeer ik Wouter te bellen, met de daver op mijn lijf. Die neemt echter niet op. Dan maar een whatsappje sturen, niet gemakkelijk met bevende vingers. Nog voor ik op verzenden kan drukken belt Wouter me al terug en met licht trillende stem spreek ik de historische woorden “Ik heb een Roodkeelnachtegaal!” Heel even wordt het stil aan de andere kant van de lijn. Ik vraag om nog wat literatuur mee te pakken en terwijl hij naar de ringhut komt, haal ik de overige vogels uit de netten. Niet gemakkelijk met een Roodkeelnachtegaal in een zakje rond je nek.
Als ik bij de ringhut arriveer, is Wouter er nog niet en beslis ik snel de andere vogels alvast te ringen en te lossen. Zodat we daarna alle tijd hebben om de Roodkeelnachtegaal te bekijken. Wouter arriveert met 2 collega’s en enkele momenten later tover ik al trillend de bewuste vogel uit z’n zakje. Wouter bevestigt mijn determinatie en we maken snel plannen om de vogel te lossen op een publiek toegankelijke locatie in het park. De directie is meteen bereid om het park open te stellen tijdens de 2 sluitingsdagen. Dan is het tijd voor de fotoshoot en wandelen we naar de locatie waar de vogel zal worden vrijgelaten. Ondertussen wordt de vangst ook wereldkundig gemaakt via BBA en mijn GSM ontploft bijna onmiddellijk. De vogel wordt nog snel getoond aan enkele toegesnelde geïnteresseerden en gaat dan zijn vrijheid tegemoet. De Roodkeelnachtegaal vliegt mooi weg en verdwijnt diep in de struiken om nooit meer gezien te worden.
Roodkeelnachtegaal Calliope calliope, Zwin Natuur Park, Knokke, 12 oktober 2020 (©Wouter Faveyts)
Deel 2: Witkeelgors
Na enkele telefoontjes en een babbeltje met de aanwezige vogelkijkers, wandel ik op mijn gemakje terug naar de netten. Op dit moment begin ik eindelijk wat te bekomen van wat me is overkomen deze ochtend. De netten staan nog open en dus moet ik dringend opnieuw een controleronde lopen. Ik begin er direct aan en de tweede vogel is al meteen een Bladkoning (nummer 25 van het seizoen). Als ik van achter een hoek kom en de volgende vogel in het net bekijk, zie ik daar een gors hangen. Sowieso een leuk moment, want sinds het begin van het nieuwe ringstation in 2017 is er nog geen enkele gors gevangen op deze ringsite. Ervan uitgaande dat het een Rietgors betreft, wandel ik op het gemakje dichter. Ik haal er nog een Zwartkop uit en op dat moment bekijk ik de gors nog iets beter terwijl die 3 meter van mij hangt. Hij draait zijn kop naar mij en ik zie onmiddellijk dat het een Witkeelgors is!!! Ik kan mijn ogen niet geloven. Al lachend met de situatie haal ik de vogel uit het net en steek ik hem in een zakje. Ik bel alweer naar Wouter (die ondertussen een persberichtje aan het schrijven is over de Roodkeelnachtegaal) en vertel hem het goede nieuws. Hij komt opnieuw naar de ringhut om de vogel samen te ringen.
Witkeelgors Zonotrichia albicollis, Zwin Natuur Park, Knokke, 12 oktober 2020 (©Zwin Natuur Park)
We beslissen al snel om de vogel op dezelfde locatie los te laten en na de obligatoire fotoshoot wandelen we naar de plaats waar we de vogel zullen laten vliegen. De reeds toegesnelde eerste kijklustigen voor de Roodkeelnachtegaal kijken een beetje op als ze me opnieuw zien aankomen wandelen met een wit zakje, en groot is hun verbazing als ik een Witkeelgors tevoorschijn tover. Na het vrijlaten is de gors een vijftal minuutjes redelijk mooi te zien in het veld, daarna wordt hij nog gezien tijdens de rest van de middag, maar hij blijft wel heel moeilijk.
Voor de Roodkeelnachtegaal toegesnelde vogelkijkers worden blij verrast door een Witkeelgors, Zwin Natuur Park, Knokke, 12 oktober 2020 (©Zwin Natuur Park)
Witkeelgors Zonotrichia albicollis, Zwin Natuur Park, Knokke, 12 oktober 2020 (©Axel Smets)
Voor België is het voor beide soorten pas het tweede geval en voor Roodkeelnachtegaal het eerste levende exemplaar. De eerste Roodkeelnachtegaal voor ons land werd minder dan een jaar geleden aangetroffen, op 4 december 2019, gepakt door een kat. De eerste Witkeelgors werd in 2013 (ook!) op 12 oktober gevangen en geringd in Berendrecht in de provincie Antwerpen. De kans dat deze twee op éénzelfde dag in België worden aangetroffen is natuurlijk heel klein. Dat ze op de koop toe nog eens allebei op precies dezelfde plaats en met een uurtje verschil zouden opduiken, is nóg veel kleiner! East meets West: een vogel uit de Siberische taiga en een vogel uit de Noord-Amerikaanse taiga komen samen in de Internationale Luchthaven voor Vogels, niet toevallig de slogan van het Zwin Natuur Park. Het Zwin is één van de meest mythische plaatsen voor vogels in België, met één van de meest omvangrijke soortenlijsten van het land: ruim 300 soorten. Het is niet eenvoudig om daar nog veel aan toe te voegen, laat staan twee soorten tegelijk.
Op dinsdag 13 oktober liet de Witkeelgors zich, in tegenstelling tot de dag voordien, uitstekend bewonderen door ruim honderd waarnemers van over het hele land.
Witkeelgors Zonotrichia albicollis, Zwin Natuur Park, Knokke, 13 oktober 2020 (©Wim Debruyne)
