Velen van ons spenderen talloze uren op onze ‘local patch’ of trekken naar echte ‘vogelhotspots’ stiekem hopend op het vinden van die ene dwaalgast die al jaren rondvliegt in onze wildste dromen. Dat je ook gewoon een echte mega kan vinden op een banale plek zoals de kerstmarkt van Durbuy bijvoorbeeld, lijkt een gebeurtenis die wel degelijk uit zo’n gekke droom komt waar je ’s ochtends bijna al lachtend uit ontwaakt. Het overkwam Dries Meskens, al werd hij na afloop niet wakker want… het was écht gebeurd!
Het vondstverhaal van de Blauwe Rotslijster
De eerste voor België sinds 1877!
Het begon allemaal een week voor kerstmis toen ik samen met mijn vriendin Lynn De Man plande om een aantal dagen op vakantie te gaan in de eerste week van het nieuwe jaar. Eerst stelde ik voor om 3 daagjes naar Durbuy te gaan om het stadje te bezoeken en de bijhorende kerstmarkt. Ze vond dat een zeer leuk idee om het jaar te starten. We hadden echter nog niet onmiddellijk geboekt, gezien ik nog aarzelde over de bestemming. Ik gaf aan dat ik graag het jaar wilde starten in een uitgestrekt natuurgebied, liefst in het buitenland om kans te maken op in ons land moeilijk (of niet) te observeren vogels. Zo zocht ik op waar de dichtstbijzijnde bestemmingen waren voor soorten als Grijskopspecht (Picus canus), Drieteenspecht (Picoides tridactylus), Rotskruiper (Tichodroma muraria) of Hazelhoen (Tetrastes bonasia). Hierdoor kwam ik al snel bij een autoreis van 8-10u uit richting Zuid-Duitsland. Toen ik deze bestemming voorstelde, merkte ik dat er twijfel was gezien de verre reistijd en de beperkte reisperiode van 5 dagen die we hadden. Uiteindelijk bekeken we nog verschillende dichtere bestemmingen in Duitsland, maar na kerstmis hakten we toch de knoop door om 3 daagjes Durbuy te boeken na de jaarwisseling. En wat een geluk dat we deze keuze gemaakt hadden, wat volgde waren dagen om nooit meer te vergeten…
Blauwe Rotslijster Monticola solitarius, Durbuy, 5 januari 2024 (©Erik De Meersman)
4 januari 2024 startte als een ontspannen dag met weinig verwachtingen op ornithologisch vlak. We sliepen uit en ontbeten rustig in onze B&B. Ik keek terwijl even op buienradar.be waar tot 10u regen voorspeld werd, daarna zou het heel de dag droog blijven. We besloten om de dag te starten met een wandeling in Bois de Petit-Han. Daar zagen we enkele leuke bossoorten zoals Raaf (Corvus corax), Middelste Bonte Specht (Leiopicus medius) en Appelvinken (Coccothraustes coccothraustes). Na de boswandeling was het tijd om te lunchen in onze B&B waarna we ons klaarmaakten om het stadje Durbuy te verkennen. Ik liet mijn camera thuis, maar besloot wel om mijn verrekijker om de nek te houden. Het was namelijk nog drie kwartier stappen tot Durbuy, dus je weet nooit welke leuke soorten je onderweg of in het stadje zelf kan tegenkomen. Aangekomen in Durbuy doolden we door de straatjes, dronken we reeds een lekkere beker glühwein om op te warmen en namen we enkele toeristische foto’s. Tot we afsloegen richting de kerstmarkt aan de anticlinaal van Durbuy. Onmiddellijk hoorde ik verschillende Grote Gele Kwikstaarten (Motacilla cinerea) over de kerstmarkt vliegen richting de rotswand, net zoals enkele Merels (Turdus merula) die heen en weer vlogen. Dat trok meteen mijn aandacht en ik vroeg mijn vriendin om even de tijd te nemen om te kijken wat er allemaal te zien was. Al snel werden we verwend door mezen die zich aan het wassen waren in het lage water tussen het riet en Grote Gele Kwikstaarten die laag op de rotswand zaten. Het was namelijk 14u45 en de zon scheen prachtig op de rotswand. Hierdoor waren alle vogels zeer actief, en kwam er zelfs een IJsvogeltje (Alcedo atthis) van het zonlicht genieten.
Nog zo'n blauwe spetter daar bij de bewuste rotswand, IJsvogel Alcedo atthis, Durbuy, 5 januari 2024 (©Julien Hainaut)
Ik vond het een interessante locatie en besloot om de rotswand in detail te scannen met mijn verrekijker met in het achterhoofd de mogelijkheid tot Rotskruiper (Tichodroma muraria) of een Alpenheggenmus (Prunella collaris). Ik besloot om aan de linkerkant van de rotswand te beginnen tot ik plots door mijn verrekijker een iet of wat donkere vogel van links naar rechts door mijn beeld zag vliegen. Ik zocht de vogel even terug met het blote oog om hem nadien mooi in de kijker te krijgen. Ik zag een prachtige lijsterachtige en vol ongeloof zei ik 3 keer na elkaar tegen mijn vriendin “Ik ken deze vogel niet, ik weet niet wat het is”, elke keer net iets luider en intenser terwijl ik in mijn hoofd alle mogelijke Belgische lijsterachtigen aan het uitsluiten was. Op dat moment besef je dat dit groots kan zijn en neemt de spanning meer en meer toe. Mijn goede camera had ik in de B&B laten liggen aangezien ik niet voorzien had om in deze situatie terecht te komen vandaag. Gelukkig nemen we in de rugzak van mijn vriendin altijd een compactcamera mee. Hiermee kon ik vlug enkele foto’s nemen, al was de vogel vrij beweeglijk op dat moment en met alle opgebouwde adrenaline was het niet simpel om dat eerste plaatje te maken, maar uiteindelijk lukte het! Ik maakte een foto met mijn gsm van het schermpje van de camera en gaf hem aan mijn vriendin terug zodat ze nog meer foto’s kon nemen terwijl ik op mijn gsm lijsterachtigen aan het opzoeken was om te vergelijken met deze vogel. Zo kwam ik al snel bij Blauwe Rotslijster (Monticola solitarius) uit.
Blauwe Rotslijster Monticola solitarius, Durbuy, 9 januari 2024 (©Marc Van Daele)
Aangezien ik nog maar 2,5 jaar intens vogels kijk, blijft het op dat moment surrealistisch om te geloven dat je een vogel in beeld hebt waarvan tot op heden 0 meldingen in de statistieken van waarnemingen.be terug te vinden zijn. Daarom bleef er steeds een gevoel van lichte twijfel heersen. Ik wou een tweede opinie krijgen om zeker te zijn van mijn stuk vooraleer ik de waarneming in de nationale groep zou gaan delen. Daarom stuurde ik onmiddellijk de foto door naar mijn vogelkameraad (en tegelijk leermeester) Jasper Verreydt uit Buggenhout. Voor de zekerheid belde ik hem ook op. Voicemail. Nog een keer bellen… Weer voicemail. Ik wist dat hij die dag samen met Joppe De Bruyn een poging ging wagen voor de Dwerggors (Emberiza pusilla) in Wetteren. Het was blijkbaar dan ook exact op dat moment dat ik belde, storend dus! Uiteindelijk had Joppe toch de foto op zijn gsm gezien, waarna ik onmiddellijk telefoon kreeg. Jasper belde en begon met de magische woorden, waarmee we elke keer ons telefoongesprek openen als iemand van ons iets bijzonders gezien heeft: “Tis prijs ofwa?”. Deze openingswoorden maken dan meteen iets los. Spanning, euforie, ongeloof, alles door elkaar! Onmiddellijk maakte ik met trillende handen de melding in de nationale vogelwhatsappgroep en stuurde ik de locatie mee. Helaas had ik de vogel pas ontdekt om 15u waardoor het voor velen niet meer mogelijk was om nog tijdig de vogel te twitchen op donderdag.
De eerste foto van de Blauwe Rotslijster (Monticola solitarius), Durbuy, 4 januari 2024 (©Dries Meskens)
Nadat de melding gemaakt is, kan je enkel nog ontspannen en genieten. In volle euforie gaf ik mijn vriendin een knuffel en een stevige handshake. “We did it!” Hoewel ze zelf niet echt vogels kijkt, wist ze onmiddellijk dat dit heel bijzonder was. Daar sta je dan in alle rust te kijken naar de eerste Blauwe Rotslijster in België sinds 147 jaar, tussen mensen die een vakantiekiekje komen maken aan het mooie verlichte rendier waar we toevallig naast stonden. Na een halfuur kwam de eerste twitcher opduiken en wat voor één! Hans Matheve, die op vakantie was in de buurt, kwam aangelopen vanaf de parking en via de telefoon maakte ik hem wegwijs naar de locatie. Het voelde geweldig om de waarneming eindelijk ook in het echt te delen met een andere enthousiaste vogelkijker zoals Hans. We praten wat na over het gekke verhaal van de vondst en wat een vette vogel het is. Nadien sluiten verschillende Waalse vogelkijkers aan en begonnen ook de toeristen van Durbuy interesse te krijgen. We hielden de vogel in beeld tot het donker werd en wat ben ik blij dat de vogel zich ook de dagen daarna prachtig liet bekijken, het doet deugd dat iedereen kon meegenieten van deze vondst! Zo kon ik zelf de volgende dag ook eens met mijn goede camera langsgaan om toch dat mooie plaatje te maken.
De eerste twitchers op de dag van de ontdekking, Durbuy, 4 januari 2024 (©Lynn De Man)
Blauwe Rotslijster Monticola solitarius, Durbuy, 5 januari 2024 (©Filip De Ruwe)
Toen het donker werd stond ons nog maar één iets te doen: vieren! En wat een geluk dat de kerstmarkt net naast de rotswand stond! Mijn vriendin en ik vlogen natuurlijk meteen in de shotjes aan het kraam recht tegenover de rots en genoten met volle teugen na van een ongelooflijke dag en vooral de onverwachte wending. Zalig! Zulke onverwachte momenten zijn ongetwijfeld de mooiste momenten. En wat heb ik nu geleerd van deze hele ervaring? Dat ik een grote bofkont ben! Het is een ongelooflijk gevoel om mijn droom om een echte mega te vinden zo snel te zien uitkomen. Dit voorjaar was ik al enorm gelukkig bij het vinden van een mooie Grauwe Franjepoot (Phalaropus lobatus) in zomerkleed bij Hoeke, maar daar doet deze nog wel een schepje bovenop! Toch blijf ik vooral met de voetjes op de grond. Ik heb zelf nog veel te leren, misschien zelfs meer dan veel mensen die dit artikel lezen! Daarom vind ik het belangrijk om elke trekteller, inventarisator, vrijwilliger binnen de lokale vogelwerkgroep en twitcher, kortom iedere vogelkijker, aan te moedigen om te genieten van de vogels en natuur om ons heen en blijven kennis te vergaren en door te geven. Samen zorgen we ervoor dat mensen gemotiveerd worden om op pad te gaan met de verrekijker in de hand, met vondsten zoals deze als resultaat van onze inspanningen als echte natuurliefhebbers.
Euforie alom op de dag van de ontdekking, Durbuy, 4 januari 2024 (©Lynn De Man)
Blauwe Rotslijster (Monticola solitarius) twitch, Durbuy, 5 januari 2024 (©Joachim Pintens)
Blauwe Rotslijster Monticola solitarius, Durbuy, 12 januari 2024 (©Pascal Harmant)
Dries Meskens
