Richard Porter, Oscar Campbell & AbdulRahman Al-Sirhan 2024. Birds of the Middle East. Bloomsbury, Londen. ISBN 978-1-399-40196-8. Zachte kaft, 400 pagina’s. Prijs: € 31,50.
Ondanks een vrijwel permanente staat van onrust, is het Midden-Oosten voor vogelaars nog steeds – en wellicht steeds meer – een bijzonder interessante regio. Gelegen op het snijvlak van Europa, Azië en Afrika heeft het dan ook veel te bieden: het beste van genoemde continenten en de nodige regionale endemen. Bovendien is het voor vogelaars die de WP als local patch hebben bijna verplicht om de uithoeken van het Midden-Oosten regelmatig te bezoeken omdat er van alles op kan duiken.
En al kom je er met de Collins Bird Guide (of ANWB Vogelgids) een heel eind, daarin blijven de soorten van het grootste deel van het Arabisch Schiereiland en Iran veelal onbeschreven. Daar komt deze gids dus om de hoek kijken. Eerder deze maand verscheen deze herziene uitgave, nadat in 2010 de vorige editie werd gepubliceerd. Voor de voorgeschiedenis en een bespreking van dat boek verwijs ik graag naar deze link. Maar natuurlijk zal ik hier vooral de verschilpunten met de vorige versie benoemen, alsmede wat nieuw is toegevoegd. Want vernieuw(en)d is de titel zeker.
Laten we beginnen bij het team achter het boek. ‘Mister Middle East’ – Richard Porter – is nog steeds de eerste auteur, maar wordt deze keer ondersteund door twee andere ‘lokalen’. Oscar Campbell is woonachting in Abu Dhabi en al een decennium zeer actief in de nationale en regionale scene. Hetzelfde geldt voor AbdulRahman Al-Sirhan uit Koeweit. De illustratoren van de tweede editie tekenden ook voor deze versie, aangevuld met Alan Harris. De meeste illustraties zijn onveranderd gebleven, maar in veel gevallen ook ‘nieuw’ (dat wil zeggen: overgenomen uit bijvoorbeeld Birds of the Horn of Africa en Birds of Central Asia, maar in een enkel geval ook echt nieuw). En mij moet van het hart dat de afbeeldingen van Mike Langman dit keer wel achterwege hadden kunnen blijven. Smaken verschillen natuurlijk, maar het contrast met de overige illustratoren is opvallend. Overigens zorgde een keur aan nationale contactpersonen er opnieuw voor dat de verspreidingskaarten zijn geactualiseerd.
Dan het boek zelf. Ten opzichte van de tweede druk is het gegroeid van 828 naar 852 soorten die volledig worden behandeld. Navenant is het boek ook gegroeid in het aantal pagina’s, van 384 naar 400. Dit is ten eerste te wijten aan nieuwe soorten die de afgelopen 15 jaar zijn vastgesteld in de regio. En daarin is de gids behoorlijk up-to-date, en zeker ook nauwkeuriger dan de vorige versie. En natuurlijk zijn taxonomische ontwikkelingen ook niet aan het Midden-Oosten voorbijgegaan. Maar ook meerdere regionale ondersoorten die (nog) niet zijn gesplit worden uitgebreid besproken. Al is het boek daarin niet altijd consequent. Zo wordt Basalttapuit dit keer apart als soort behandeld, maar wordt aan de ssp. persica van Rouwtapuit nauwelijks meer dan een zin gewijd. Aan de andere kant kent de gids meerdere primeurs. Het is namelijk – voor zover ik weet – voor het eerst dat een hele trits soorten in een veldgids als zodanig worden opgevoerd, afgebeeld en besproken. Het gaat hierbij onder andere om beide prinia’s, Omani Owl, Arabian Sunbird, Asir Magpie, Socotra Golden-winged Grosbeak en beide ‘kleine kortteenleeuweriken’. Ook de pagina met alle Scops uilen van de regio bevat enkele soorten die niet eerder deze behandeling kregen. Vanzelfsprekend zijn ook de illustraties van al deze soorten special voor deze gids vervaardigd. Dat laatste geldt ook voor de tekeningen van Saunder’s Dwergstern en Helmparelhoen, taxa waar recent meer duidelijkheid over status en ID bekend is geworden, met dank ook aan Dutch Birding. Daar staat helaas tegenover dat dit mogelijk de laatst verschenen veldgids is waarin de Dunbekwulp uitvoerig aandacht krijgt (?).
Een andere nieuwigheid is het gebruik van QR-codes die naar geluiden van de respectievelijke soorten leiden. Andere veldgidsen gingen hierin al voor, maar ik blijf het een handige toevoeging vinden. Door middel van deze QR-codes wordt de gebruiker doorgelinkt naar de betreffende soortpagina op Xeno-Canto. Dan moet die site wel in de lucht blijven natuurlijk, maar daar kunnen jullie ook aan bijdragen. Bij het doorklikken naar één van de zeldzaamste taxa van het Midden-Oosten – de Basalttapuit – vangt men vooralsnog echter bot. En of het ooit zal lukken om opnames te maken uit de broedgebieden? Afgezien daarvan, de codes die ik voor deze recensie checkte werkten verder wel.
In het veld gebruik ik eerlijk gezegd vooral de app die van de tweede editie is uitgebracht, samen met de app van de Collins Bird Guide, dus ik hoop dat ook eerstgenoemde applicatie zal worden geüpdatet nu deze nieuwste druk in boekvorm is uitgebracht. Want het Midden-Oosten blijft een spannende en vooral mooie regio waar het ooit hopelijk voor iedereen mogelijk zal zijn om over land - en in alle vrijheid - rond te reizen. De mensen en de vogels van het gebied verdienen het. Dit boek is alvast een ideale reisgenoot.
Gert Ottens
